Жер планетасының эволюциясы

      Жерді  Күн жүйесінің планетасы және аспан денесі ретінде қарастырсақ, ол диск тәрізді айналып тұрған газды - шаңды бұлттан 4,7 млрд жыл бұрын пайда болған. Қазіргі кезде осы бұлттың температурасына деген көзқарас бойынша зерттеушілердің бірнеше тобын көрсетуге болады. Олардың бір тобының ойы бойынша (В. Гольдшмидт, Г. Джеффрис, В.Г.Фесенков және т.б.) протопланеталық бұлт ыстық болған десе, ал зерттеушілердің екінші тобы (В.И.Вернадский, О.Ю.Шмидт, Р.Руби, А.П.Виноградов және т.б.) бұл бұлт суық болған деп есептейді.

 Ғылымның даму тарихы

Орта ғасырдағы ойлау жүйесі көбінесе мораль мен діннің ау-мағында болды. Кез келген дүниедегі мәселелер тек қасиетті жазудың түсіндіруімен қабылданды.

Тіршіліктегі, қоршаған ортадағы құбылыстарға, таңғажайып дүниелерге қызығушыльщ орта ғасырда антикальщ уақытпен салы-стырғанда мүлдем басқаша болды. Егер аз уақытында Аристотель табиғат таңғажайыптарына таңдана біліп, олардың себептерін іздеуге тырысса, ал орта ғасырлық ғалымдар, мысалы, Августин Блаженный біздің біліміміз шектеулі екендігін, нағыз таңғажайып дегеніміз - ол дүниені Қүдайдың жаратуы екендігін уағыздады.

Ғылыми теория.

Теорияның құрылысы мен негіздері

Ғылымды қоғамдық сананың формасы ретінде түсіну және ақиқат туралы нақты білім беретін мәдениет сферасы ретінде қарастыру - толық емес және аяқталмаған жағдай. Ғылыми білімнің пайда болуының формалары туралы мәселелер толығымен шешілген жоқ. Ғалымдар ғылыми білімнің негізгі формасы ғылыми теориялар деп санайды.

Ғылым және оның қоғам өміріндегі рөлі

Адамзат өзінің даму тарихы барысында қоршаған әлемді танып-білудің және игерудің бірнеше тәсілдерін меңгерді. Сондай тәсілдердің біріне сөзсіз ғылымды жатқызуға болады. Ғылым - қоғамның рухани мәдениетінің қурамдас бөлігі болып табылады. Адамзат дамуының белгілі бір кезеңінде ғылым дами келе, қоғамдық сананың дербес формасына айналады. Себебі, қоғамдағы сан-салалы мәселелер көп жағдайда ғылымның араласуымен шешіледі.

Ғарыштық сәулелердің технологиялық және биологиялық эффектілері

     Радиация кезкелген электроника мен технологиялық қоңдырғыларға және тірі жанның жасушаларына әсер етеді. Радиация деп электромагниттік толқын (фотон), бейтарап нейтрон, электр зарядталған энергетикалық бөлшек (электрон, протон,гелий ионы, альфа бөлшек д.а., кез келген химиялық элемент ионыдарын (бұдан былай оларды ауыр иондар д.а.) түсінеміз.

Ғарыштық сәулелер: Әлемнен келетін жоғары энергиялы бөлшектер

Біздің күнделікті өмірде энергияның өлшем бірлігі Джоуль (Дж).Сондай –ақ Ватт деген өлшем бірлікті білеміз. Ол Қуаттың өлшем бірлігі. Қуат дегеніміз уақыт бірлігінде қанша энергия қолданылатындығы. Бірақ бұл өлшем бірлік, элементар бөлшектер үшін; массасы өте аз, протон мен электрон, өте ыңғайсыз.

Ғарыштық сәулелер мен Жер

      Жерге бағытталған ғарыштық сәулелер, өз жолында, жердің магнит өрісіне тап болады. Егер магнит өрісінің аясынан шыға алса (магнит өрісін жарып отырып), онда атмосфераға тап болады. Жер ядросындағы электр тоғы мен күн желі магнит өрісін құрайды. Әлдеқайдан келетін ғарыштық сәулелер, магнит өрісінде күрделі траекториядан өтеді, мүмкін энергиясы төмен болса атмосфераға жетпей қалуы. Магнитосферадағы сүзгіш (фильтр), нейтронды монитор көмегімен, кезкелген орында ғарыштық сәулелердің спектрі мен ұшып келу бағытын анықтаудын мүмкіндігін береді.

Ғаламдық ғарыштық сәулелер және олардың тым жаңа қалдықтары

     Ғарыштық сәулелер, Жерде тұрақты түрде байқалатын (тіркелетін), әзірге энергиясы 1015 - 1018 эВ-тан төмендері, біздің Ғалам көздерінен келеді. Бұдан мына бір фактілерден туындайды: Күн және ізінше, күн энергиясы, жұлдыздар сияқты, бөлшекткерді тек эпизотты энергияға дейін үдетеді, сондықтан оларды Жерде (тіркеу) байқау мүмкіндігі болады. Бұл уақытта келетін ғарыштық сәулелер, неғұрлым энергиясы жоғары, шектеуде көрсетілгеннен де жоғары, яғни біздің Ғаламмен шектелмейді. Жерде табылған (тіркелген), Ғарыштық сәулелерді құрайтын әртүрлі элементтердің өлшеулерінің көптігі, олардың Ғаламдық екендігінің дәлелі болады. Бөлшектердің аймақтық үдетілуі жоғарғы деңгейлі жаңа жұлдыздардың және олардың қалдықтарының, мықты соққы кезінде пайда болатын каскадты нәтижесі болуы әбден ықтимал.

Ғалам эволюциясының моделі

 1922 жылы А.А.Фридман Эйнштейннің салыстырмалық теориясына сәйкес Әлемнің эволюциялық сипатын ашты. Бұдан кейін В.М.Слайфер галактикалардың көпшілігі (өзінің өлшеген 41 ден 36) 2000 км/с жылдамдықпен алыстап бара жатқандығын және тек, бірнеше галактиканың ғана жақындап келе жатқандығын анықтады. Кейін Күн біздің галактикамызда 250 км/с жылдамдықпен айналатындығы және осы галактикалардың жақындау жылдамдығы Күннің осы объектілерге қарай қозғалатындығына байланысты екендігі анықталды. (Алыстағы объектілердің жақындауымен алыстауын Доплердің эффектісін пайдалану арқылы анықтауға болады.